Her birey hayatının bir döneminde kilo problemi ile karşılaşmış ve bunun çözümünü aramış olabilir. Bilgiye çok çabuk ulaşabildiğimiz bu çağda ne yazık ki kilo verme konusunda da pek çok bilgi kirliliği bulunmaktadır. İnsanlar genelde hedeflerine kısa yoldan ve fazla emek harcamadan kolaylıkla ulaşmak isterler. Bunun için hızlı sonuç vaad eden programlara yönelirler.
Popüler diyetler genellikle hızlı kilo kaybı vaad eder. Medyatik kişiler bu diyetleri uyguladıklarını vurgular ve her derde deva olarak tanıtırlar . Farklı isimlerde pek çok diyet karşımıza çıkmaktadır. Bu diyetler arasında en bilinenleri Dukan Diyeti Ve Karatay Diyeti’dir.
1.Dukan Diyeti:
Dukan diyeti Dr. Pierre Dukan tarafından ortaya çıkarılmış; 4 aşamadan oluşan protein ağırlıklı bir diyet programıdır. Protein bazında kalori sınırlaması yoktur. İlk 5 günlük dilimde 2 veya 3 kilo zayıflamayı öngörür. Dukan diyeti bireylere aç olmadıkları durumlarda bile yemelerini öneren tek diyettir.
Bu diyetin ilk aşaması sadece protein kaynaklarını içerdiği için tek yönlü beslenmedir. Yüksek yağ içeriği ile doygunluk sağlamaktadır ancak psikolojik ve fizyolojik olarak bireylere yeterli gelmemektedir. Sağlıklı kilo kaybı için bireylerde yeme davranışı değişikliği yapılması gerekir. Ancak Dukan Diyetinin ilk dönemlerindeki aşırı kısıtlamalara aşama aşama yeni besinlerin eklenmesi; bireylerin bu davranışları sürdürememesine ve eski yeme alışkanlıklarına dönmelerine sebep olur.
Haftanın 1 günü yüksek proteinli besin tüketimi ve geri kalan 6 gün yetersiz ve dengesiz beslenme ile sağlıklı kilo kaybı mümkün değildir. Dukan diyetinde bireysel ayrıcalıklar göz ardı edilmiştir. Dukan diyetinde her şeye uymanız gerekmektedir. Protein konusunda herhangi bir sınırlama olmadığı için bu durum aşırı proteine duyarlılığı olan kişilerde yan etki gösterebilir. Diyette verilen kilolar diyet dışına çıkıldığında hızlı bir şekilde geri alınır.
2.Karatay Diyeti:
Karatay diyeti enerji kısıtlaması olmayan ve yüksek protein içeren diyetlerden biridir. Diyette iki temel nokta vardır; günde sadece 2 öğün tüketmek ve ekmeği hayatımızdan tamamen çıkartmak. Yenilen her şeyin doğal ve mevsimsel olması istenir. Katkı maddesi içeren ve işlenmiş ürünler bu diyette yasaktır. Yemekler ile birlikte ekmek, pirinç pilavı ve makarna kesinlikle tüketilmemelidir.Bu diyette ara öğün yapılmamalı ve öğünlerde doyana kadar yenmelidir. Akşam 19.00-20.00’dan sonra atıştırmak yasaktır.Karatay bu diyetinde günde sadece 1 meyve tüketilmesini ve ortalama 4 yumurta tüketilmesini ister; tüketilen 4 yumurtanın kan kolesterolünü yükseltmeyeceğini savunur.
Karatay diyetinde ekmeğin tüketilmemesi gerektiği savunulmaktadır. Ancak ekmek iyi bir enerji kaynağıdır ve sağlıklı diyet için gerekli olan protein ve B vitamini ve mineralleri içerir. Yapılan çalışmalarda ekmek tüketilmeyen diyet programlarının kısa sürede bırakıldığı ve diyete uyumun az olduğu saptanmıştır. Bu sebepten, ‘diyet parametrelerinin daha iyi değerlendirilmesinde ve diyete uyumun sağlanmasında, kilo kaybı için düşük kalorili diyetlerin, toplumda yaygın olarak tüketilen bir besin olan ekmeği içermesi daha avantajlıdır.
Bu diyet ortalama 50gr/gün karbonhidrat içerir. Yapılan çalışmalarda düşük karbonhidrat içerikli diyetlerin vücut ağırlığı ile ilişkili kronik ve akut hastalıklarda faydalı olabileceği, fakat uzun süreli kullanımının tiamin, folat, kalsiyum, potasyum, magnezyum, demir, A vitamini, B6 vitamini, E vitamini özellikle de diyet posası yetersizliğine yol açabileceği ve hayvansal kaynaklı protein alımının yüksek olması sebebiyle doymuş yağ, kolesterol alımının sağlığı olumsuz etkileyebileceği bildirilmiştir.
Karatay diyetinde günde sadece bir orta boy meyve tüketilmesi önerilmektedir. Ancak Dünya Sağlık Örgütü kalp hastalıkları, kanser, diyabet, obezite gibi kronik hastalıklardan korunmak için günde 400 gramın üzerinde sebze-meyve tüketilmesini önerir. Ayrıca bu diyette sınırlı meyve tüketimi kaynaklı yetersiz vitamin ve mineral alımına bağlı olarak takviye kullanımı gereklidir. Bu durum diyetin maliyetini arttırmaktadır. Diyet planlanırken bireyin sosyoekonomik durumuna dikkat edilmelidir. Hayvansal kaynaklı besinlerin ağırlıklı olduğu Karatay diyetinde toplumun satın alma gücü değerlendirilmelidir.
Bu diyetler tüketim alışkanlıklarını değiştirmeye yönelik değildir ve bunun için uzun süreli sürdürülemezler. Moda diyetler sağladıkları hızlı kilo kaybı ve neden oldukları dengesiz beslenme ile sağlık açısından da büyük bir risk taşırlar. Kişinin gereksinimine göre düzenlenmeyen ve kontrol altında yapılmayan düşük kalorili diyetlerdir. Bu tarz diyetlerde davranış değişikliği sağlanamadığı ve sürdürülemediği için diyette verilen kilolar diyet dışına çıkıldığında hızlı bir şekilde geri alınır.
Her bireyin ihtiyacı, fiziksel özellikleri, sağlık durumu, yaşam standartları aynı değildir. Bunun için kilo kaybı sağlamak isteyen bireyler, bu tarz diyetleri uygulamak yerine bir uzmandan yardım alıp kendileri için düzenlenen diyet programlarını uygulamalıdır.
Sağlıkla kalın, hoşçakalın..
Diyetisyen Betül ANAMAS SÜLEN
Formidea Sağlıklı Beslenme ve Diyet Danışmanlığı Diyetisyeni
Sosyal medya hesapları;
Facebook= https://www.facebook.com/dyt.betulanamas/
Instagram= https://www.instagram.com/dyt.betulanamas/
