Doların yükselmesi ya da Dolar’ın düşmesi günlük hayatımızda sıkça duyduğumuz kavramlar. Peki Dolar’ın düşmesinin ya da yükselmesinin sebebini hiç merak ettiniz mi? Dolar piyasası hareketliliğinin detaylarını sizin için derledik.
Birikimini Dolar üzerinden yapanlar ve Dolar üzerinden borcu olanlar Dolar piyasasındaki hareketliliği sıkça takip ederler. Para birimlerinin değeri zamanla bazı etmenlerden dolayı inebilir ya da çıkabilir. Bu durum sadece Dolar için değil tüm para birimleri için geçerlidir. Para birimlerinin birbiri karşısındaki bu değer değişimini Dolar ve Türk Lirası üzerinden anlatmaya çalışacağız.

Dolar ve Türk Lirası

Dolar’daki düşüş ve yükselişi örnek üzerinden açıklamaya çalışacağız. Gerçek piyasada, para birimlerinin değerini belirleyen binlerce kişi vardır. Basit bir şekilde anlatmak adına üç kişilik küçük bir piyasa örneği üzerinden gideceğiz.

1 Dolar’ın 2 TL olduğunu düşünelim. 1000 TL’si olan X kişisi parasını Dolar’a çevirmek istiyor. Kura göre 1000 TL 500 Dolar’a tekabül etmekte. Y ve Z kişileri ise ellerindeki 500’er Dolar’ı, Türk Lirası’na çevirmek istiyorlar. 500 Dolar 1000 TL’ye tekabül etmekte. Piyasanın bütününe baktığımızda Dolar’a çevrilmek istenen 1000 TL ve TL’ye çevrilmek istenen 1000 Dolar var.

Piyasadaki toplam para 1000 Dolar ve 1000 TL. Pariteye göre 500’er Doları olan Y ve Z kişileri ellerine 1000’er TL geçeceğini düşünüyorlar fakat piyasada bulunan Türk Lirası sadece 1000 TL. Yani basitçe düşündüğümüzde piyasada X kişisinin elindeki Türk Lirası’na daha çok talep var. X kişisinin elindeki paranın 100 TL’sini sattığını düşünün. 100 TL için istediği karşılık 50 Dolar. X kişisinin 100 TL’sini 50 Dolar karşılığında Y kişisine satar. Bu durumda Z kişisi parasını satamamış olur.

Paritede Değişiklik

X kişisi ilk satış işleminin ardından 100 TL karşılığında 60 Dolar istediğini dile getirir ve az önce parasını satamayan Z kişisi derhal bu teklifi kabul edip 60 Dolar karşılığında 100 TL alırsa paritede değişiklik olur. Yani son durumda 1 Dolar 1,66 TL’ye denk gelir.

Para piyasalarındaki paritelerin değişmesi gerçek piyasadaki reel kişilerin talep ilişkisine göre şekillenir ve bu bağlamda döviz fiyatları  değişiklik gösterir. Talepler doğrultusunda bir para biriminin değeri artarken ötekinin değeri düşer. Talep hangi para birimi için yüksekse o para biriminin değeri artar. Dolar’ın TL karşısında daha değerli olmasının sebebi de Dolar’a olan talebin, Türk Lirası’na olan talepten daha fazla olmasından kaynaklanır. 

- - - -